ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ
ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ
«Βουβός πόνος ....»
Από την Φωτεινή Μπαλούτσου - Δικηγόρος
Η «σιωπή είναι χρυσός….». Μια έκφραση που στη χώρα μας γαλούχησε γενιές και γενιές γυναικών. Μια έκφραση που η εσωτερική της δύναμη και έννοια ήταν αποτελεσματική σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, σε κάποιες άλλες όμως έφερε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Η «σιωπή» οδήγησε στο θάνατο. Η σιωπή δεν είναι δύναμη. Είναι αδυναμία. Είναι εκουσίως υπόθαλψη εγκλήματος και εγκληματία, που όμως δύναται να κοστίσει μια ζωή ακόμη και τη δική σου. Είναι το πρώτο σκαλοπάτι που οδηγεί τον θύτη να πατήσει και ν΄ ανέβει το βάθρο της δικής του αυταρέσκειας και κυριαρχίας.
Ο όρος γυναικοκτονία καταγράφηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία το 1801, για να περιγράψει το φόνο μιας γυναίκας και το 1848 ο όρος δημοσιεύτηκε στο λεξικό νομικών όρων του Wharton’s. Στη σύγχρονη εποχή διαδόθηκε μέσω της φεμινίστριας συγγραφέως Ντιάνα Ε.Χ Ράσελ το έτος 1976. Σημαίνει «τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών λόγω του φύλου τους. Πρόκειται δηλαδή για έγκλημα φυλετικού μίσους. Διότι ο θύτης θεωρεί με την πράξη του αυτή τον εαυτό του ανώτερο και τη γυναίκα αδύναμη και κτήμα του. Ο όρος μεταξύ άλλων περιλαμβάνει τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, τον βασανισμό, τη δολοφονία γυναικών ως αποτέλεσμα μισογυνισμού, περιπτώσεις γυναικοκτονίας συνδεδεμένες με συμμορίες ή οργανωμένο έγκλημα. Θεωρείται η πιο άγρια πράξη κακοποίησης. Ο όρος αναγνωρίζεται μεταξύ άλλων και από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Ισότητας των φύλων. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή του όρου που να συμπεριλαμβάνει τη διάσταση του φύλου.
Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή του όρου που να συμπεριλαμβάνει τη διάσταση του φύλου.
Χιλιάδες γυναίκες ανά τον κόσμο εξαναγκάζονται να βιώσουν καθημερινά τον εφιάλτη της έμφυλης βίας χωρίς να μπορούν να βρουν διέξοδο από την κακοποιητική σχέση στην οποία ζουν. Ελάχιστες μόνο καταφέρνουν να βρουν το θάρρος και να σπάσουν τη σιωπή τους. Η πλειοψηφία αυτών δεν κατάφεραν ή δεν πρόλαβαν να εξομολογηθούν τον εφιάλτη τους, διότι οι δολοφόνοι τους τις έκαναν να σιωπήσουν για πάντα.
Το φαινόμενο της γυναικοκτονίας θα το χαρακτηρίζαμε ως αποτέλεσμα. Είναι το τελευταίο στάδιο μιας χρόνιας, παραβατικής, ψυχαναγκαστικής, βάναυσης και χειραγωγικής συμπεριφοράς ενός γυναικοκτόνου προς το θύμα του. Οι γυναίκες που δολοφονούνται λόγω του φύλου τους είναι γυναίκες που έχουν υποστεί οποιασδήποτε μορφής κακοποίηση είτε από συντρόφους, είτε από συζύγους πρώην και νυν είτε από συγγενικά πρόσωπα. Όλα τα ερευνητικά και εμπειρικά δεδομένα καταλήγουν στο σαφές συμπέρασμα ότι το «feeling» αυτών των θυμάτων είναι κατά βάση το στρες, ο φόβος, η απειλή και η ενοχή. Ο θύτης δηλαδή τις έχει πείσει ότι εκείνες είναι υπεύθυνες γι’ αυτό που βιώνουν. Ο συναισθηματικός τους κόσμος πάλλεται να ξεπεράσει τη σιωπή και να τολμήσει είτε να μιλήσει είτε να προβεί σε καταγγελία. Αντιμετωπίζουν, όπως λέγεται, το VICTIM BLAMING… κατηγορούνται δηλαδή οι ίδιες από τους θύτες για τη βία που υφίστανται, οδηγούμενες με μαθηματική ακρίβεια στο να σιωπήσουν ανεξαρτήτου κόστους.
Το συναίσθημα αυτό της ενοχής και ανοχής βίαιων συμπεριφορών έχει διαμορφωθεί μέσα από μια μακρόχρονη διαδικασία «ευνουχισμού» και κοινωνικής ανατροφής των γυναικών σε μικρή ακόμη ηλικία. Οι γυναικοκτόνοι ή οι βιαστές είναι πρόσωπα της διπλανής πόρτας, γνωρίζουν το θύμα τους και γι’ αυτό είναι μεγάλο το ποσοστό αυτών που ανήκουν στο στενό οικογενειακό περιβάλλον, διότι τις θεωρούν κτήμα τους. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ «το σπίτι θεωρείται το πιο επικίνδυνο μέρος για τις γυναίκες».
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ «το σπίτι θεωρείται το πιο επικίνδυνο μέρος για τις γυναίκες».
Ως όρος η γυναικοκτονία δεν είναι και δεν πρέπει να θεωρείται υποτιμητικός για τις γυναίκες, καθώς στο σύγχρονο λεξικό έχει εισαχθεί για να περιγράψει μια σειρά εγκλημάτων, ήτοι βιασμό, κακοποίηση, αφαίρεση ζωής, ξυλοδαρμό γυναικών επειδή ανήκουν σ΄ αυτό το φύλο και θεωρούνται από τον σύζυγο, τον πατέρα, τον αδερφό υποδεέστερες, συνεπώς οι ίδιοι έχουν πάνω τους δικαιώματα ζωής και θανάτου ως άντρες. Θεωρούν δηλαδή ότι η γυναίκα έχει παραβιάσει το ρόλο και τα όρια που αυτοί έχουν θέσει ότι έχει ως γυναίκα και γι’ αυτό πρέπει να τιμωρηθεί.
Δεν υπάρχει όμως κανένα γονίδιο που να κατατάσσει τον άντρα ανώτερο και τη γυναίκα κατώτερη ή το αντίθετο. Πρόκειται για συμπεριφορές βιωματικές που αναπαράγονται συστηματικά και συστημικά στην οικογένεια, στις παρέες, στο κοινωνικό περιβάλλον. Συμπεριφορές που θεωρούνται φυσιολογικές από μυαλά απαίδευτα. Από πρόσωπα που δρουν κατά το δοκούν…
Επομένως, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το έγκλημα αυτό δεν εκδηλώνεται «αυθόρμητα» ή «στιγμιαία» ως ένστικτο. Δεν είναι πράξη απερισκεψίας αλλά τουναντίον, πολλής σκέψης, εκδίκησης, φθόνου και δόλου. Έχει υπόβαθρο… χρόνιο και σαθρό.
Από νομικής πλευράς, η γυναικοκτονία σήμερα και μέχρι στιγμής, δεν αποτελεί ένα νέο αδίκημα, αλλά εντάσσεται στο αδίκημα της δολοφονίας από πρόθεση που σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα τιμωρείται με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Όμως στην πράξη η ποινή αυτή δύναται να μειωθεί λόγω ελαφρυντικών περιστάσεων και στοιχείων που μπορεί το δικαστήριο ν΄ αναγνωρίσει επομένως, συχνά ο δράστης λαμβάνει μειωμένη ποινή. Απόρροια αυτού και μόνο είναι η επιτακτική ανάγκη για νομική αναγνώριση του εν λόγω αδικήματος, έτσι ώστε να προκύπτει μια βαρύτερη ποινή από την ισχύουσα, πράγμα που θα λειτουργεί παιδευτικά, διότι η βαρύτερη τιμωρία προκύπτει από την κοινωνική ανάγκη και το αίτημα να παταχθεί το φαινόμενο της γυναικοκτονίας, αλλιώς αυτής της μάστιγας.
Όμως στην πράξη η ποινή αυτή δύναται να μειωθεί λόγω ελαφρυντικών περιστάσεων και στοιχείων που μπορεί το δικαστήριο ν΄ αναγνωρίσει επομένως, συχνά ο δράστης λαμβάνει μειωμένη ποινή.
Εν έτι 2021, κι όμως η ελπίδα του να μπορέσουμε να αποτρέψουμε ή να προλάβουμε την επόμενη γυναικοκτονία φαντάζει φρούδη;;; ΚΑΘΕ ΑΛΛΟ, θα έλεγα. Τα συνθήματα όπως «ΜΗ ΦΟΒΑΣΑΙ ΕΧΕΙΣ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ», «ΤΩΡΑ ΜΙΛΑΩ» ,“SHE’S GONE”, “NO MOREFEMINICIDE” οι φεμινιστικές οργανώσεις, το κίνημα ΜΕΤΟΟ και πολλά άλλα ΥΦΙΣΤΑΝΤΑΙ και στόχο έχουν την προτροπή δημοσιοποίησης και καταγγελίας περιστατικών στα κοινωνικά δίκτυα και στις αρμόδιες αρχές, την αφύπνιση και την αποβολή του «ωχαδελφισμού» από τη σύγχρονη νοημοσύνη. Ο εκσυγχρονισμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας ως προς τη διαμόρφωση της σωστής νοοτροπίας και του σεβασμού της γενετήσιας ελευθερίας, της ανθρώπινης ύπαρξης και αξίας και του σεβασμού του αντίθετου φύλου είναι επιτακτική ανάγκη. Μέσα από μια ολόπλευρη κοινωνική προστασία και στήριξη των γυναικών, με βάση τις σύγχρονες ανάγκες τους, μπορεί να αναχαιτίσει τέτοια αποκρουστικά περιστατικά βίας, λειτουργώντας έτσι αποτρεπτικά και απέναντι στους δράστες. Χρειάζεται δηλαδή να εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις, ώστε μια γυναίκα να σταθεί ανεξάρτητη και χειραφετημένη οικονομικά, ψυχικά και συναισθηματικά για να βρει γόνιμο έδαφος και θάρρος να καταγγείλει, να αποκρούσει κάθε μορφή βίας, να απεγκλωβιστεί από παθογόνες οικογενειακές και διαπροσωπικές σχέσεις. Μονάχα έτσι μπορούμε να προλάβουμε αδιανόητες καταστάσεις. Εξάλλου, όπως είπε και ο Ιπποκράτης «κάλλιο προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν».
Προς όλες λοιπόν τις γυναίκες… Σπάστε τη σιωπή σας!! Ξεπεράστε τον φόβο, την ντροπή και ΜΙΛΗΣΤΕ. Υπάρχουν πολλοί δίπλα σας που μπορούν να βοηθήσουν (δομές, φίλοι, γονείς). Το όφελος θα είναι ανεκτίμητο για εσάς, τα παιδιά σας, για το μέλλον ολόκληρης της κοινωνίας. Διεκδικήστε τις ανάγκες και τα όνειρα σας. Μην υπομένετε αλλά επιμένετε και παλέψτε με την άρνηση οποιασδήποτε βίας ή κακοποίησης. ΜΙΛΗΣΤΕ ΟΛΟΙ. Τόσο οι γυναίκες, θύματα ή μη όσο και οι άντρες ως άνθρωποι και πολίτες της κοινωνίας και ως «λάτρεις του γυναικείου φύλου». 25 Νοεμβρίου: Μέρα εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών… Μια μέρα που δεν πρέπει να ξεχνάει ποτέ κανείς…
